Kamerbrief Missiegedreven Topsectoren- en Innovatiebeleid
Waarom innovatie een bergopwaartse strijd kan zijn, maar wel de moeite waard is
Tussen Oostenrijk en Italië bevindt zich een sectie van de Alpen, dat de Semmering wordt genoemd. Een onmogelijk steil en hoog deel van de bergen met grote hoogteverschillen en scherpe bochten.
In 1848 wilde de Oostenrijkse regering hier een treinverbinding aanleggen om Wenen en Venetië direct met elkaar te verbinden. Dit zou handel en toerisme tussen de twee steden aanzienlijk sneller en goedkoper maken. Op dat moment was er nog weinig ervaring met spoorbouw onder deze uitdagende omstandigheden. Sterker nog, het spoor werd aangelegd voordat er een trein bestond die de reis kon afleggen. Dit leidde tot de Semmering trials, waarbij de Oostenrijkse regering een wedstrijd uitschreef. Bedrijven in Europa werden opgeroepen om een locomotief te ontwerpen die sterk genoeg zou zijn om een trein door de steile Semmering te trekken.
Hoewel de wedstrijd niet direct de juiste trein opleverde, leidde de Semmering Trials wel tot een reeks patenten en innovaties die beslissend bleken voor de verdere ontwikkeling van spoorbouw en locomotiefontwerp.
Samen op de grillige weg naar boven
Dit voorbeeld illustreert precies wat we met Missiegedreven Topsectoren- en Innovatiebeleid (MTIB) op een veel grotere schaal willen bereiken. De overheid die het bedrijfsleven, wetenschap, maatschappelijke organisaties en nieuwe spelers uitdaagt met concrete, ambitieuze uitdagingen waar nog geen oplossing voor bestaat, maar waar wel vraag naar is.
Denk bijvoorbeeld aan vraagstukken als: hoe blijft zorg betaalbaar en toegankelijk voor iedereen? Wat kunnen we doen tegen klimaatverandering? Hoe zetten we afval om in waardevolle grondstoffen? En hoe blijven we dreigingen tegen onze veiligheid voor? Met dit soort uitdagingen richt Nederland zich op 2030, 2050 en verder.
Het werken aan oplossingen voor deze vraagstukken is kostbaar en tijdrovend. Er zijn veel mensen, technologie, investeringen, lef en vooral ook doorzettingsvermogen nodig om dit soort grote uitdagingen aan te pakken. Het vraagt om samenwerking tussen onze universiteiten, instellingen voor toegepast onderzoek, bedrijven die nieuwe kennis toepassen, en overheden en andere publieke organisaties. We zoeken baanbrekende innovaties om oplossingen te ontwikkelen met de nieuwste wetenschappelijke inzichten en sleuteltechnologieën, maar alleen een goed idee is niet genoeg. Er ligt zelden een rechtstreekse weg van de uitdaging naar de gedroomde oplossing. De weg van innovatie kan grillig, duur en soms ook bezaaid zijn met omwegen naar een geheel andere bestemming. Het verloop van de Semmering Trials laat dat goed zien. Het voorbeeld laat ook zien dat de overheid een rol te spelen heeft door de voorwaarden te creëren, zodat het voor een bedrijf ook aantrekkelijk is om het risico van innovatie aan te gaan.
De voortgang sinds 2019
Het Missiegedreven Topsectoren- en Innovatiebeleid brengt de samenwerking tussen publieke en private partijen tot stand. Gezamenlijk zetten zij zich in voor 25 missies op de maatschappelijke thema’s: Energietransitie & Duurzaamheid; Gezondheid & Zorg; Landbouw, Water, Voedsel en Veiligheid. Dit doen zij met een gezamenlijke jaarlijkse inzet van € 4,9 miljard.
De kamerbrief van 15 oktober 2021 beschrijft de voortgang sinds de ondertekening van het Kennis- en Innovatieconvenant (KIC) in november 2019 en geeft een korte vooruitblik op het vervolg.